Wandelroute historisch centrum

Startpunt: Touristisch Informatie Punt Spakenburg, Oude Schans 90

1. Links naast en achter dit pand zie je de oude Scheepswerf Nieuwboer. Al sinds 1675 is hier een scheepswerf gevestigd. Hoewel de werf door de jaren heen is veranderd en opgeknapt, werken hier nog steeds dagelijks scheepstimmermannen. Het is een gewoon bedrijf en niet vrij toegankelijk, maar wel een bijzonder gezicht.

2. Ooit waren er meer dan 200 vissers in Spakenburg, die dagelijks uitvaren. Door de bouw van de Afsluitdijk in 1932 veranderde de Zuiderzee in het IJsselmeer, waardoor veel vissoorten verdwenen. Tegenwoordig zijn er veel vishandelaren die je op markten door het hele land vindt. In het dorp zijn enkele viswinkels, zoals ‘De Oude Haven’, die je aan je rechterhand ziet als je richting het centrum loopt.

3. Even verderop vind je aan de rechterkant IJssalon De Spatel, waar je kunt genieten van ambachtelijk ijs in verschillende smaken. Je kunt hier nu een ijsje halen, maar natuurlijk ook op de weg terug.

4. Loop richting het Spuiplein en kijk links naar de kleine Pleinhuisjes. Oorspronkelijk stond hier één huisje, dat later in originele stijl werd herbouwd. Er kwamen nog twee huisjes bij. Het eerste huisje werd gebruikt als opslag voor schotbalken, waarmee steegjes werden afgesloten bij hoogwater. Tegenwoordig beschermt een moderne waterkering de haven tegen overstromingen. Deze waterkering is niet zichtbaar, maar komt omhoog bij hoogwater. Hierover vertellen we later meer.

5. Vroeger verbond een brede gracht, de Spakenburger gracht, de haven met Bunschoten. Deze werd gedempt, waardoor het Spuiplein ontstond. Nu vind je hier winkels, cafés en restaurants. Op zonnige dagen zitten veel mensen op de terrassen.

6. Loop rechtdoor over het Spuiplein naar het Carillon. Deze toren werd in 1983 gebouwd ter ere van het 600-jarig bestaan van Bunschoten en is 23 meter hoog. Het carillon heeft 47 klokken. Soms bespeelt een beiaardier het carillon handmatig, anders zorgt een computer voor de muziek.

7. Spakenburgse klederdracht werd vroeger door bijna alle vrouwen gedragen. Tegenwoordig dragen slechts enkele ouderen het dagelijks, maar op speciale dagen zoals de Spakenburgse Dagen en de Visserijdag zie je het vaker. Bij Het Handwerkhuis achter het carillon en in de musea kun je er meer over leren en stoffen kopen.

8. Spakenburg staat ook bekend om zijn bakkerijen. Loop rechtdoor met de Spakenburger gracht aan je linkerkant en na 100 meter kom je bij Warme Bakker Klaas Hartog. Hier vind je heerlijk brood en Spakenburgse lekkernijen zoals koek en cake.

9. Bij de bakker ga je over het bruggetje en sla je linksaf. Je loopt langs de andere kant van de gracht en passeert de Noorderkerk. In Bunschoten en Spakenburg zijn veel kerken, en op zondag zijn winkels en horeca grotendeels gesloten.

10. Achter de Noorderkerk ligt het Klederdracht- en Visserijmuseum. Hier ontdek je alles over Spakenburgse klederdracht en de visserij. In het winkeltje vind je lokale souvenirs.

11. Aan het einde van de gracht staat het Oorlogsmonument, dat herinnert aan de oorlogsslachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog en de acties in Nederlands-Indië. Op 4 mei vindt hier de jaarlijkse herdenking plaats.

12. Loop over het Spuiplein terug naar de haven. Je staat nu aan de rand van de Oude Haven, waar veel houten botters liggen. Op de helling worden schepen gerepareerd. Vroeger trok een paard de schepen omhoog, tegenwoordig gebeurt dit met een machine. Naast de scheepshelling staat een rode loods voor opslag.

13. In 1916 werd Spakenburg en omringende dorpen getroffen door een watersnoodramp. Tijdens een noordwesterstorm overstroomde het dorp. Schepen werden door huizen heen geslagen. Daarom werd een waterkering geplaatst rondom de haven. Deze zit in de grond en komt omhoog als het water stijgt. De tekst van het Spakenburgs volkslied staat op de metalen platen van de waterkering. Straks op de terugweg moet je die tekst maar eens lezen.

14. Hou de haven aan je linkerhand en loop rechtdoor naar het einde van de Havendijk. Aan de rechterkant staan oude vissershuisjes, waar vroeger grote gezinnen in kleine ruimtes woonden. Op sommige huizen zie je foto’s en informatie over vroegere bewoners. Ook zie je N.A.P. bordjes met het waterpeil tijdens de watersnoodramp in 1916.

15. Op de hoek staat de Visafslag. Hier werd vroeger de vis aangevoerd en geveild. Handelaren keurden de vis voordat de veilingmeester de klok bediende. Tijdens de Visserijdag en de Spakenburgse dagen is de afslag open voor publiek. Je kunt ook een bezoek met een groep boeken via het Toeristisch Informatie Punt.

16. Loop om de Visafslag heen naar de Nieuwe Haven. Deze is bijna 150 jaar oud en lag ooit vol met botters. Nu liggen er vooral pleziervaartuigen. Aan het einde rechts vind je Bakker Ru van Wouter van Geurten, een bakkerij die al vier generaties in de familie is. Hier kun je heerlijke koeken en verjaardagstaarten kopen.

17. Aan het einde van de straat staat aan de linkerzijde het standbeeld van Koningin Wilhelmina. De onderkant van haar mantel markeert de hoogte van het water tijdens de watersnoodramp van 1916. Na de ramp bezocht Wilhelmina het dorp en werd zij peetmoeder van een baby die die nacht was geboren: Aartje Koninginnetje.

18. Keer om en loop door de Hoekstraat terug naar de Oude Haven. Vroeger waren hier kleine winkeltjes zoals een bakker, sigarenzaak en stoffenwinkel. Soms zie je nog oude gevelreclames. Na 150 meter ben je weer bij de Oude Haven.

19. Daar zie je de waterkering in de grond. Loop om de haven heen en lees de tekst van het Spakenburgs volkslied.

20. Loop via het Spui naar de andere kant van de haven. Daar vind je Museum Spakenburg. Hier zie, voel en ervaar je het boeren- en visserijverleden. Maar ook over klederdracht en veel meer echt Spakenburgse dingen. Zeker de moeite waard om te bezoeken.
     

Superleuk dat je deze wandeling hebt gemaakt!

Wil je nog meer ontdekken? Je bent van harte welkom in het Toeristisch Informatie Punt Spakenburg voor extra informatie of een typisch Spakenburgse souvenir. 

Vergeet niet onderweg leuke foto’s te maken en op je socials te delen met #samenspakenburg op Instagram en tag ons @spakenburg.nl

Test jouw kennis!

Vragen bij de wandelroute

1. Hoe heet het kledingstuk dat vrouwen in klederdracht om hun schouders dragen, vaak met bloemen erop (het is ook de naam van één van de cafés op het plein).

2. Hoeveel klokken hangen er in het carillon?

3. Wanneer was de bouw van het carillon klaar?

4. Wanneer is de visafslag in gebruik genomen?

5. In welk jaar was de watersnoodramp, waarbij de schepen op de wal werden ‘gesmeten’ door de wind en het hoge water?

6. Welke koningin kwam een paar dagen na de watersnoodramp met de boot kijken wat er allemaal gebeurd was in ons dorp?

7. Hoe heette de opa van bakker Ru(ud)?