Cultuur & Erfgoed
-
Museumhaven Spakenburg
Hier ligt de grootste bottervloot ter wereld.
In de gemeente Bunschoten zijn veel mooie plekken waar het verhaal van ons dorp wordt verteld. Waar je op verschillende manieren kunt zien - en voelen - dat het boerenleven en zeker ook de visserij de dragers zijn van onze cultuur. Ons dorp is met de tijd meegegaan, met respect voor de historie en ruimte voor vernieuwing!
Een wandeling of fietstocht door het dorp voert je langs de boerderijen, kerken en historische gebouwen. En natuurlijk langs de havens, waar het leven draaide om de visserij: de botters, de visafslag en de botterwerf zijn daar het levende bewijs van. Geniet van het dorp en laat u verrassen door de verhalen, de mensen en de bijzondere plekken.
De Oude Haven
Deze haven was ooit de spil van het bestaan voor Spakenburg. De visserij was één van de belangrijkste bronnen van voedsel en inkomsten. In de jaren na de afsluiting van de Zuiderzee (1932) moesten de vissers op zoek naar ander werk. De schepen werden gesloopt of 'afgezonken' op het Botterkerkhof. In deze haven ligt op dit moment gelukkig nog wel de grootste bottervloot ter wereld. Ooit liep het water 'via het spui' door via de binnengracht naar Bunschoten. Deze is later afgesloten, waardoor een plein kon ontstaan.
Historie van de oude haven
De Nieuwe Haven
Spakenburg heeft meerdere havens. De Havendijk, die tussen de 'oude' en de 'nieuwe' haven ligt, laat nog veel van de historische bebouwing zien; met vissrshuisjes en schuurtjes. De oude visafslag ligt 'aan de kop' van deze Havendijk, waar wekelijks de vis werd geveild. Daar had je ooit uitzicht op de Zuyderzee. De vrouwen stonden daar (op de kaden links en rechts) vaak te wachten op de terugkomst van de mannen die van huis waren geweest om te vissen. In de 19e eeuw groeide de vloot en werd de Nieuwe Haven gegraven (1886). Nauwelijks voorstelbaar misschien, maar hier lagen tientallen visserschepen. Het was er een drukte van belang .In de noord-oost hoek was een kleinere werf (van Gebr. Zijl) en in de buurt verschillende rokerijen. Deze nieuwe haven diende tot de jaren 1960 als vissershaven, maar werd daarna omgevormd tot een jachthaven met bijbehorende steigers.
Aanleg van 'de Nieuwe Haven'
Visafslag (1923)
In 1918 besloot de gemeente om een gemeentelijke visafslag op te richten. Visserijvereniging De Eendracht ging daaree in 1919 van start. Na een paar jaar was het oude gebouw te klein en was er grote behoefte aan een elektrisch afmijntoestel. Tot die tijd ging het loven en bieden mondeling en dat gaf snel aanleiding tot misverstanden. De nieuwe afslag werd precies passend was gemaakt op het laatste stukje van de Havendijk tussen de Oude en de Nieuwe Haven.Er werrd een trapsgewijze indeling gemaakt met banken om als handelaar een goed zicht op de aangeboden vis te hebben. Er kwam een zinken kiepbak die over een rails heen en weer reed om de vis aan- en af te voeren. In 1987 werden de laatste partijtjes vis via de afslag verkocht.
Visafslag - belangrijk monument
Het Botterkerkhof
Een behoorlijk aantal botters is in de loop van de jaren terecht gekomen op 'het botterkerkhof' net buiten de havenmond. De sjuuten werden door de schippers op de 'mullem*' gevaren, dit is het gebied aan de oostzijde van de pier. Zo ontstond het botterkerkhof. Pieter de Vos heeft veel informatie over deze bijzondere plek verzameld en gedeeld. Dus ook al kunt u de wrakken niet zien; de verhalen, foto's en films brengen dit stuk Spakenburgse historie weer tot leven.
Wrakken van Spakenburg
Nog meer weten?
Kom eens kijken in het Spakenburgse leven van 100 jaar geleden. De historie van de vissers en de boeren beleef je in de musea, bij de verhalen van de veilingmeester in de visafslag en bij het malen van de korenmolen.
Meer over musea